حریم خصوصی در حوزه فناوری اطلاعات و رایانش ابری

حریم خصوصی در حوزه فناوری اطلاعات و رایانش ابری

 امروزه با توسعه کاربرد فن آوری اطلاعات و ارتباطات در جوامع بشری ، تدوین قوانین مناسب برای مات حقوقی و قضایی از خلوت و حریم خصوصی داده پیام های شخصی افراد از اهمیت شایانی برخوردار است ؛ زیرا یکی از راههای مهم ورود خسارت معنوی به حیثیت و شرافت انسان ها از طریق این فن آوری می باشد . قانون گذار در ماده ۸ قانون احترام به آزادی های مشروع و حفظ حقوق شهروندی مصوب سال ۱۳۸۳ مقرر می دارد : "بازرسی ها و معاینات محلی جهت دستگیری متهمان فراری و کشف آلات و ادوات جرم ، بر اساس مقررات قانونی و بدون مزاحمت و در کمال احتیاط انجام شود و از تعرض نسبت به اسناد و مدارک و اشیایی که ارتباطی به جرم نداشته و یا به متهم تعلق ندارند و افشای مضمون نامه ها ، نوشته ها و عکس های فامیلی و فیلم های خانوادگی و ضبط بی مورد آنها خودداری گردد ."
قانون گذار برای حسن اجرای ماده مذکور ، اصول ۲۰ ، ۲۲ ، ۲۳ ، ۲۵ ، ۳۲. ۳۷. ۳۸ و ۳۹ قانون اساسی و مواد ۹۶ ، ۹۹.۹۷ ، ۱۰۰ و ۱۰۴ قانون آیین دادرسی کیفری مصوب ۱۳۸۱، ضمانت اجرای کیفری موضوع مواد ۵۸۰ ، ۵۸۲ ۶۴۸ و ۶۹۱ قانون مجازات را قرار داده است . همچنین با توجه به اصل ۱۲۱ قانون اساسی و مواد ۱ ، ۲ و ۴ قانون مسئولیت مدنی ، صرف نظر از اختلاف دیدگاه های فقهی و حقوقی در شیوه جبران خسارت معنوی که منطبق با اصول کلی حقوقی و قواعد مسلم فقهی همچون قاعده " لاضرر و لاضرار " است ، با پذیرش مسئولیت جبران زیان های معنوی ، ضمانت اجرایی مدنی نیز برای تدارک خسارتهای مدنی ناشی از جرایم علیه حقوق و سرمایه های معنوی اشخاص وجود دارد . 
همان طور که در فصل چهارم گفته شد ، چنانچه در پی تحقق مراحل تکامل یافته تر خدمات عمومی دولتی الکترونیکی در هر سه به سطح دولتی - دولتی ، دولتی - مشاغل و دولتی - شهروندان هستیم ، باید اجازه ایجاد ، پردازش ، اصلاح و ذخیره سازی مشترک و همزمان را به ها همهی کنشگران بدهیم تا با شکل گیری یک نظام برهم کنشی فراگیر ، وابستگی به دنیای خاکی برای انجام و پیشبرد امورشان کمینه گردد . لیکن صیانت از صحت و تمامیت داده ها ایجاب می کند نظام ثبت و نگهداری داده های رخدادنگار به درستی کار کند تا در صورت نیاز به اثبات اعتبار پذیری و اطمینان پذیری این امور ، امکان استناد محکمه پسند به آنها وجود داشته باشد . در غیر این صورت ، اعتماد عمومی به این عرصه ی نوین از بین رفته و به رغم سرمایه گذاری های فراوان ، دستاوردی نصیب جامعه نمی شود .
 همچنین ، محرمانگی داده ها و اطلاعات نیز بهمان اندازه گوناگونی و گستردگی دارد . در اینجا علاوه داده ها و اطلاعات طبقه بندی شده ی عمومی که میان دستگاههای اجرایی قابل مبادله است ، اطلاعات شخصی و خصوصی اشخاص حقیقی و حقوقی نیز به میان می آید . برای پی بردن به این میزان گستردگی و گوناگونی و حساسیت های کم و بیشی که می تواند نسبت به هر یک از شاخه های حریم اطلاعات الکترونیکی مطرح شود ، شناخت آنها سودمند خواهد بود . 
هنگامی که شخص خواسته یا ناخواسته ، ارادی یا به ناچار به دنیای سایبر پا می گذارد ، برای خود هویتی را تعریف می کند یا برایش تعریف می شود که بر پایه ی آن می تواند امور الکترونیکی اش را پیش برد . بر این اساس ، هر کاری که با این شناسه انجام می دهد یا از طرفش به انجام می رسد ، اطلاعات شخصی اش به شمار می آید ؛ لذا به پهناوری و گستردگی کارهایی که فرد خود یا به نمایندگی اش انجام میدهد یا می شود ، اطلاعات شخصی پدید می آید ؛ از ارتباطات الکترونیکی گوناگون صوتی ، تصویری ، متن یا ترکیبی از آنها گرفته تا تراکنش های مالی یا حتی وبگردی های ساده ، همگی اطلاعات شخصی هستند که می توانند مورد سوءاستفاده های گوناگونی قرار گیرند . برای مثال ، در پی جای گرفتن کوکی ها در سامانه ی کاربره داده های مربوط به وبگردی هایش در اختیار تحلیل گران رفتارهای کاربری قرار می گیرد و یافته های آنها برای فرستادن تبلیغات هدفمند بکار می رود ؛ آن چیزی که هم اینک با عنوان اسپم یا هرزنامه ، کاربران را با دشواری های جدی روبرو کرده است . 
به این ترتیب ، اطلاعات شخصی سایبری گرچه ابزار ضروری برای انجام کارهای مختلف سایبری است ، اما به شدت آسیب پذیر است و دارنده خود را با دردسرها و حتی زیان های مادی و معده بسیاری روبرو می بیند ؛ لذا برای پاسداری از وی در برابر این تعرضها ، به پیروی از دنیای خاکی ، حر اطلاعات شخصی الکترونیکی پذیرفته و سازوکارهای حمایتی قانونی و مقرراتی آن تصویب و لازم الاجر شده است .
فصل ششم بررسی ابعاد حقوقی حریم خصوصی در رابش ری 144 که او برمی گزیند ، هیچ کس دیگری از آن آگاهی نیابد . به همین دلیل ، از آن به حق خلوت با تنها ماندن حریم خصوصی اساسا به قلمروی از زندگی بشر گفته می شود که می خواهد جز خودش و آنهایی نیز تعبیر به طور کلی در پنج شاخه ی اصلی تقسیم می شود : ۱. حریم تمامیت جسمی ۲ حريم منزله ۲ حریم محل کار ؛ ۴. حریم اطلاعات ؛ و ۵ حریم ارتباطات دنیای سایبر به فراخور هر یک از این شاخدها را تحت تأنیر خود قرار داده است . برای مثال اطلاعات مربوط به پیشینه ی درمان فرد در زمردی حریم تمامیت شخصی اش فرار می گیرد . در همین رابطه قانون تجارت الکترونیکی در ماده ۶۰ خود اشعار می دارد ماده ۶۰ - ذخیره ، پردازش و با توزیع داده پیام های مربوط به سوابق پزشکی و بهداشتی شایع آئین نامه ای است که در ماده ( ۷۹ ) این قانون خواهد آمد ماده ۷۹ -ج - آئین نامه مربوط به ماده ( ۶۰ ) این قانون به پیشنهاد وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشکی و سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور تهیه و به تصویب هیات وزیران خواهد رسید اطلاعات راجع به موقعیت و ویژگی های منرلش ، به حریم منزل و اطلاعات راجع به کسب و کار . به ویژه اسرار تجاری به شاخه ی سوم تعلق می گیرد . حریم اطلاعات خود طیف گسترده ای را در بر می گیرد . برای مثال ، یکی از موضوعات مهم زیرمجموعه ی آن تصویربرداری از اشخاص حاضر در مکان های عمومی است . آیا اساسا چنین کاری مجاز شمرده شود ؟ در صورت مثبت بودن پاسخ ، شرایط آن چه باشد ؟ ارتباطات نیز شاید سرآمد حریم خصوصی افراد باشد و به همین دلیل نعرض آمیزترین کارها به ویژه شنود ، مشمول سخت گیرانه ترین ضوابط شده است . بی گمان همه ی این رفتارها و رویدادها هنگامی زیان بار می شوند و آسیب خود را به دارنده ی دادهها وارد می آورند که هویت واقعی وی با آنها پیوند داشته باشد و چنانچه این هویت پنهان یا به نحوی مخدوش شود ، آسیب پذیری وی منتفی می شود یا به نحو قابل توجهی کاهش می یابد ، لذا همسو با خط مشی های صیانتی از حریم اطلاعات شخصی افراد در دنیای سایبر ، ابزارها با شیوه هایی در اختیار آنها قرار گرفته که از هویت و با داده های شخصی آنها حفاظت می کنند . برای مثال ، شبکه های خصوصی مجازی ( VPN ) بر پایهی فناوری رمزنگاری ، گمنامی و نامفهوم بودن داده ها را تضمین می کنند . همچنین ، شیوه هایی مانند پنهان نگاری از دسترسی اشخاص غیرمجاز به داده ها جلوگیری کند با این حال ، پنهان داشتن هویت با هدف صیانت از حریم خصوصی می تواند حربه ای برای انواع سوءاستفاده ها باشد . می توان از شبکه های خصوصی مجازی با سایر ابزارهای فناوری سایبری حفاظتی برای جابجایی انواع داده ها و محتوای مجرمانه بهره برد ، لذا تأمین امنیت جامعه در یک نگاه کلان و راهبردی می تواند بررسی و بازرسی آن بخش از حریم اطلاعات شخصی ، به ویژه کانال های ارتباطی را توجیه کند که ظن منطقی در بکارگیری آنها برای رفتارهای جنایی وجود دارد . تا آنجا که برخی تحلیل گران از شیشه ای شدن حریم خصوصی افراد به طور کلی و حریم داده های الکترونیکی به طور خاص سخن موضوعی که هم اینک در بیشتر کشورهای غربی نهادینه و خواسته یا ناخواسته از سوی شهروندان پذیرفته شده و به تدریج در حال گسترش و فراگیری است .
حریم خصوصی اساسا به قلمروی از زندگی بشر گفته می شود که می خواهد جز خودش و آنهایی که او برمی گزیند ، هیچ کس دیگری از آن آگاهی نیابد . به همین دلیل ، از آن به حق خلوت با تنها ماندن نیز تعبیر به طور کلی در پنج شاخه ی اصلی تقسیم می شود : ۱. حریم تمامیت جسمی ۲ حريم منزله ۲ حریم محل کار ؛ ۴. حریم اطلاعات ؛ و ۵ حریم ارتباطات.
 دنیای سایبر به فراخور هر یک از این شاخدها را تحت تأنیر خود قرار داده است . برای مثال اطلاعات مربوط به پیشینه ی درمان فرد در زمردی حریم تمامیت شخصی اش فرار می گیرد . در همین رابطه قانون تجارت الکترونیکی در ماده ۶۰ خود اشعار می دارد:
 ماده ۶۰ - ذخیره ، پردازش و با توزیع داده پیام های مربوط به سوابق پزشکی و بهداشتی شایع آئین نامه ای است که در ماده ( ۷۹ ) این قانون خواهد آمد.
ماده ۷۹ -ج - آئین نامه مربوط به ماده ( ۶۰ ) این قانون به پیشنهاد وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشکی و سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور تهیه و به تصویب هیات وزیران خواهد رسید.
اطلاعات راجع به موقعیت و ویژگی های منرلش ، به حریم منزل و اطلاعات راجع به کسب و کار . به ویژه اسرار تجاری به شاخه ی سوم تعلق می گیرد . حریم اطلاعات خود طیف گسترده ای را در بر می گیرد . برای مثال ، یکی از موضوعات مهم زیرمجموعه ی آن تصویربرداری از اشخاص حاضر در مکان های عمومی است . آیا اساسا چنین کاری مجاز شمرده شود ؟ در صورت مثبت بودن پاسخ ، شرایط آن چه باشد ؟ ارتباطات نیز شاید سرآمد حریم خصوصی افراد باشد و به همین دلیل نعرض آمیزترین کارها به ویژه شنود ، مشمول سخت گیرانه ترین ضوابط شده است .
 بی گمان همه ی این رفتارها و رویدادها هنگامی زیان بار می شوند و آسیب خود را به دارنده ی دادهها وارد می آورند که هویت واقعی وی با آنها پیوند داشته باشد و چنانچه این هویت پنهان یا به نحوی مخدوش شود ، آسیب پذیری وی منتفی می شود یا به نحو قابل توجهی کاهش می یابد ، لذا همسو با خط مشی های صیانتی از حریم اطلاعات شخصی افراد در دنیای سایبر ، ابزارها با شیوه هایی در اختیار آنها قرار گرفته که از هویت و با داده های شخصی آنها حفاظت می کنند . برای مثال ، شبکه های خصوصی مجازی  (VPN) بر پایه‌ی فناوری رمزنگاری ، گمنامی و نامفهوم بودن داده ها را تضمین می کنند . همچنین ، شیوه هایی مانند پنهان نگاری از دسترسی اشخاص غیرمجاز به داده ها جلوگیری می‌کنند.
 با این حال ، پنهان داشتن هویت با هدف صیانت از حریم خصوصی می تواند حربه ای برای انواع سوءاستفاده ها باشد . می توان از شبکه های خصوصی مجازی با سایر ابزارهای فناوری سایبری حفاظتی برای جابجایی انواع داده ها و محتوای مجرمانه بهره برد ، لذا تأمین امنیت جامعه در یک نگاه کلان و راهبردی می تواند بررسی و بازرسی آن بخش از حریم اطلاعات شخصی ، به ویژه کانال های ارتباطی را توجیه کند که ظن منطقی در بکارگیری آنها برای رفتارهای جنایی وجود دارد . تا آنجا که برخی تحلیل گران از شیشه ای شدن حریم خصوصی افراد به طور کلی و حریم داده های الکترونیکی به طور خاص سخن موضوعی که هم اینک در بیشتر کشورهای غربی نهادینه و خواسته یا ناخواسته از سوی شهروندان پذیرفته شده و به تدریج در حال گسترش و فراگیری است .