SaaS زیرساخت، نرم افزار و پشته ی راهکار را برای محصول سرویسش فراهم می کند. برای درک بهتر SaaS می توان آن را مدل ابری نرم افزارهایی تعریف کرد که تاکنون از مغازه ها تهیه می شدند اما فرم اصلی نرم افزار به عنوان سرویس (SaaS) نرم افزاری است که بر روی سرویس میزبانی مستقر شده و از طریق اینترنت در سراسر جهان اغلب به وسیله ی مرورگر قابل دسترسی است.
در SaaS به استثنای تعامل کاربر با نرم افزار، تمامی جنبه های دیگر از سرویس جدا شده اند. همه کاربران کامپیوتری با سیستم SaaS که جایگزین نرم افزار های نصب در محل هستند، آشنایی دارند. مثال نرم افزار SaaS برای کاربران نهایی شامل جی میل، تقویم و Quick Book آنلاین گوگل همه ی کاربران کامپیوتری با سیستم های SaaS که جایگزین نرم افزارهای نصب در محل zoho Ofice Suite و بسیاری دیگر از موارد شناخته شده ی این چنینی است. برنامه های SaaS به شكلها و اندازه های گوناگون وجود دارند و از نرم افزارهای سفارشی مانند سیستم های صورت حساب ماهانه برنامه های مدیریت ارتباط با مشتری (CRM) و برنامه های کمکی دسکتاپ گرفته تا نسخه های آنلاین بسیاری از برنامه های معروف را در بر می گیرند.
بسیاری از افراد اعتقاد دارند نرم افزار SaaS قابلیت سفارشی شدن ندارد و بدون شک در بسیاری از برنامه ها این مسئله ی مهمی است. برای برنامه های کاربر محور مانند بسته ی آفیس، این بحث غالب صحيح است. چنین برنامه هایی تنها به شما اجازه می دهند انتخاب ها یا اولویت ها را تنظیم کنید. هر چند در بسیاری از راهکارهای دیگر، SaaS واسط برنامه ی کاربردی (API) برای توسعه دهندگان ارائه می شود تا بتوان برنامه های ترکیبی سفارشی ایجاد کرد. این API ها می توانند مدل امنیتی، طرح داده، مشخصه های جریان کاری و سایر ویژگی های بنیادی سرویس که کاربر آن را تجربه می کند را تغییر دهند. مثالی برای SaaS که از سکو نیز استفاده می کند، Salesforce.com و Quicken.com می باشد از اینرو SaaS لزوما بدین معنا نیست که نرم افزار استاتیک و تک صداست و تغییرپذیری در آن میسر شده است.
مشخصه های SaaS
تمامی برنامه های نرم افزار به عنوان سرویس (SaaS ) مشخصه های زیر را دارند :
-
نرم افزار به وسیله ی یک مرورگر در سراسر جهان از طریق اینترنت قابل دستیابی است .
-
مجوز رایج بر اساس مدل اشتراکی یا مصرفی و شکل پرداخت آن به صورت دوره ای می باشد.
-
در بعضی از موارد استثنا، بهای تعیین شده ممکن است تغییر کند یعنی با هزینه ی نگهداری برابر شود
-
نرم افزار و سرویس توسط فروشنده نگهداری و کنترل می شوند بدون توجه به اینکه مولفه های متفاوت نرم افزار کجا در حال اجرا باشند.
-
با کسر هزینه ی نگهداری در توزیع نرم افزار در سیستم کاربر نهایی، برنامه های SaaS به نسبت نسخه های نصب در محل مناسب تر و ارزان تر می شوند.
-
چنین برنامه هایی بروز رسانی و ارتقای امکانات خودکار را بسیار سریع تر فراهم می‌کنند.
-
برنامه های SaaS اغلب در مقایسه با رقیبانشان یعنی نرم افزارهایی که در محل نصب می شوند، هزینه ی کمتری را شامل می شوند یا به اصطلاح دارای ویژگی فناوری کم هزینه می باشند.
-
همچنین هزینهی از آنها بر اساس تقاضای شما محاسبه می شود.
-
تمامی کاربران از یک نسخه از نرم افزار استفاده می کنند، از اینرو فایل ذخیره شده یا کار انجام شده در نرم افزار یک کاربر سازگار با نرم افزار کاربر دیگر است.
-
Saas از چند کاربره بودن پشتیبانی می کند و مدل اشتراکی داده را از طریق مدل قابلیت استفاده ی چندگانه از یک نمونه فراهم می آورد. جایگزین مجازی سازی نرم افزاری نمونه های مجزا نیز موجود است که کمتر مورد استفاده قرار می گیرد.
SaaS باز و SOA
بخش عمده ای از SaaS، مبتنی بر نرم افزار منبع باز است هنگامی که از نرم افزار منبع باز در SaaS استفاده شود آن را open SaaS می نامند. مزایای استفاده از نرم افزار منبع باز این است که استقرار سیستم ها ارزان تر می شود، زیرا شما نیازی به خرید سیستم عامل یا نرم افزار ندارید، وابستگی به فروشنده پایین تر می آید و برنامه ها قابل حمل تر می شوند.
محبوبیت نرم افزارهای منبع باز از لینوکس گرفته تا آپاچی، MySQL و بر روی اینترنت و شمار افرادی که از نرم افزارهای منبع باز استفاده می کنند موجب می شود که SaaS باز یک پیشنهاد جالب توجه محسوب گردد. حضور SaaS باز منجر به سود دهی شرکت هایی می شود که نرم افزار را در ابر سرور مستقر می کنند زیرا فناوری کم هزینه و راهکاری مناسب است. SaaS ها ماهیت مبتنی بر مولفه دارند و از اینرو از ویژگی برنامه های mashup پیروی می کنند.
Mashup برنامه ای است که می تواند صفحه ی وب را با پشتیبانی داده از دو یا چند منبع نشان دهد. نقشه هایی همچون Google Maps که دارای ریز اطلاعات هستند را می توان نمونهی mashup برشمرد. Mashup ها از جمله اولین های وب دو بودند و قابلیت های این فناوری به سیستم های شبکه های اجتماعی کمک می کند.
Mashup به سه مولفه ی مجزا نیاز دارد: یک واسط کاربر تعاملی که معمولا با JavaScript ، Ajax ، XHTML ، HTML یا CSS ساخته شده است.
وب سرویس هایی که از API استفاده می می کنند و داده های شان قابل انقياد و انتقال توسط پروتکل های مانند XML / RPC ، XML HTTP ، REST ، SOAP و JSON / RPC هستند.
انتقال داده در فرم JavaScript Object Notation) JSON ،( Keyhole Mrakup Language ) KML ، XML) یا چیزهای مشابه باشد. Mashup ها برنامه های وب مختلط فوق العاده مفیدی هستند و در عین حال مناسب برای SaaS
اتحاد mashup باز ( OMA، به سایت http://www.openmashup.com مراجعه شود ) یک گروه صنعتی غیر انتفاعی است که خود را وقف پشتیبانی از فناوری هایی کرده که مشاپ های مهم را پیاده سازی می نماید. این گروه از استاندارد توسعه ی EMML پشتیبانی می نماید. این استاندارد یک زبان مخصوص دامنه است. این گروه پیش بینی می کند که استفاده از Mashup تنها در طول چند سال آینده ۱۰ برابر پیشرفت خواهد داشت.
همچنین گروه گارتنر پیش بینی می کند که حدود ۲۵ درصد تمامی نرم افزارهای فروخته شده در سال ۲۰۱۱ بر مبنای مدل SaaS باشد ، خواه از طریق فروشندگان مستقیم ، خواه واسطان فروش که اصطلاحا به آنها تجمیع کننده نیز می گویند. یک تجمیع کننده ، برنامه های گوناگون SaaS را از فروشندگان مختلف جمع آوری می کند و آن را به عنوان سکو یا بسته ای دیجیتالی عرضه می کند. توجه این عقیده وجود دارد که SaaS در نهایت جایگزین تمامی نرم افزارهای نصب در محل خواهد شد .
با این حال صاحب نرم افزار بودن مزایایی دارد که بازدارنده ی تحقق ادعای فوق است.
مثلا در مدل سنتی ، شما دیگر نگران نیستید که شرکت SaaS از حرفه ی موردنظر دست بکشد و شما را تنها بگذارد ، شما وابسته به اتصال اینترنت نیستید و کنترل پردازش را در سیستم های توزیع شده در دست ندارید ( در مقایسه با سیستم های محلی ) اما اتفاق حتمی الوقوع این است که ابداع برنامه های SaaS در نهایت قیمت برنامه های پر کاربردی مانند سرویس ، آفیس مایکروسافت ، فتوشاپ و غیره را پایین می آورد زیرا اغلب قابلیت های مهم در این بسته های تجاری با کیفیتی مشابه اما قیمتی بسیار پایین تر به صورت آنلاین عرضه می گردد.
نمونه های SaaS به وفور یافت می شوند و از آنجایی که بسیاری از محصولات SaaS متکی بر نرم افزار اختصاصی هستند ، یک سرویس رایانش ابری لزوما باید قابلیت کار متقابل با سایر سرویس ها را داشته باشد و به سادگی بتوان آن را با نسخه های جدیدتر و بهتر جایگزین کرد. برای فهم بیشتر مسئله ، وضعیت برنامه های تجاری . پر اهمیتی مانند CRM و ERP را تجسم نمایید که شامل بسته های برنامه ی بزرگی می باشند و چندین انبار تعاملی داده را نگهداری می کنند. نرم افزار SaaS مبتنی بر معماری سرویس گرا که در فصل ۱۳ تشریح شده نیروی بالقوه ی تجزیهی چنین اجتماعی و در عین حال حفظ تمامی مزایا را به دنبال دارد .
Salesforce.com و مدیریت ارتباط با مشتری SaaS
شاید شناخته شده ترین نمونه ی نرم افزار به عنوان سرویس ( SaaS ) ، نرم افزار مدیریت ارتباط با مشتری CRM عرضه شده توسط Salesforce.com باشد که فروش ، سرویس ، پشتیبانی ، داد و ستد ، موارد مورد نیاز ، ارزیابی تحلیلی و حتی همکاری را از طریق یک سکو به نام Chatter میسر می سازد .
Salesforce.com در سال ۱۹۹۹ تأسیس شد. گروه موسس ، عده ای با توانمندی کار با آراكل و حامیان اولیهی فناوری های منجر به رایانش ابری بودند. توجه گاهی اوقات عده ای این نوع نرم افزار را به دلیل ارتباط با مشتری ، CaaS یا (Customer Relationship ) CRaas مینامند. ممکن است بسیاری از انواع داده های ارتباطی به دسته های مختلفی طبقه بندی شوند که آنها را همان طور که پیشتر شرح داده شد به صورت XaaS نشان می دهیم. Salesforce.com ، عرضه های SaaS خود را گسترش داد تا توسعه دهندگان را قادر سازد برنامه های افزودنی (Add on) را بسازند و همچنین سرویس Paas به نام سکوی Force.com را ایجاد نمود. برنامه هایی که بر روی Force.com ساخته می شوند به شکل متغیر جاوا به نام Apex (که از کد XML برای ساخت واسط کاربر در Ajax ، HTML و Flex استفاده می شود) می باشند.
تهیه کننده : ابرسیگما (خرید سرور ابری امن و خدمات ابری خصوصی و عمومی cloud computing رایانش ابری)
منبع: کتاب مرجع کامل رایانش ابری - تالیف: بری ساسینسکی - ترجمه: مهندس نوید فرخی - انتشارات علوم رایانه